EP:6 - ผลกระทบของกฎเกณฑ์ด้านการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินต่อกลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง

        บุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง (High Net Worth Individuals หรือ HNWIs) เป็นกลุ่มบุคคลที่ถูกเฝ้าจับตามองในประเด็นด้านการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (AML) เนื่องจากเป็นกลุ่มที่มีสินทรัพย์ทางการเงินจำนวนมาก ด้วยโครงสร้างการลงทุนที่ซับซ้อนและมีกิจกรรมการธนาคารระหว่างประเทศ แม้ว่าบรรดาบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูงจำนวนมากจะดำเนินงานอย่างถูกต้องตามกฎหมาย แต่หน่วยงานกำกับดูแลด้านการเงินได้ระบุว่าบุคคลเหล่านี้มีความเสี่ยงที่อาจเกิดการฟอกเงิน การหลีกเลี่ยงภาษี และการก่ออาชญากรรมทางการเงินได้ เนื่องจากความสามารถในการเข้าถึงธนาคารนอกประเทศ บริษัทบังหน้า (shell company) และเครื่องมือการลงทุนของเอกชนได้

ประเทศไทยซึ่งเป็นศูนย์กลางทางการเงินในภูมิภาค ได้เสริมสร้างการปฏิบัติตามมาตรการด้านการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินสำหรับบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง โดยสอดคล้องกับแนวทางปฏิบัติของ FATF และกรอบการกำกับดูแลระดับโลก บทความฉบับนี้จะสำรวจผลกระทบของกฎระเบียบด้านการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน ที่มีต่อบุคคลผู้มีสินทรัพย์สุทธิสูง ความท้าทายที่พวกเขาเผชิญในการปฏิบัติตาม และภาคการเงินของประเทศไทยปรับตัวอย่างไรเพื่อให้มั่นใจถึงความมั่นคงปลอดภัยทางการเงิน

ความเข้าใจเกี่ยวกับบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง (HNWIs) และอิทธิพลทางการเงินของพวกเขา

1. ใครบ้างที่เข้าข่ายเป็นบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง?

บุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง จะถูกแบ่งประเภทตามสินทรัพย์ทางการเงินที่มีสภาพคล่อง:

• บุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง (High Net-Worth Individuals: HNWIs): ผู้ที่มีสินทรัพย์ที่สามารถลงทุนได้อย่างน้อย 1ล้านดอลลาร์
  
  
• บุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูงปานกลาง (VHNWIs): ผู้ที่มีสินทรัพย์ระหว่าง 5 ถึง 30 ล้านดอลลาร์
  
  
• บุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูงมาก (Ultra-High Net-Worth Individuals: UHNWIs): ผู้ที่มีสินทรัพย์มากกว่า 30 ล้านดอลลาร์ (OECD 2023)
  
  

บุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูงจำนวนมากมีส่วนร่วมในการลงทุนข้ามพรมแดน การซื้อขายอสังหาริมทรัพย์ การใช้บริการธนาคารส่วนตัว (private banking) และกิจกรรมกองทุนป้องกันความเสี่ยง (hedge fund) ซึ่งอาจเป็นจุดเปราะบางด้านการต่อต้านการฟอกเงินได้ (IMF 2023)

2. เหตุใดกลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง จึงถือว่าเป็นผู้มีความเสี่ยงสูงต่อการฟอกเงิน

บุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูงมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางการเงินที่ซับซ้อนซึ่งอาจบดบังแหล่งที่มาของเงิน ปัญหาด้านการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินทั่วไป ได้แก่:

• บัญชีนอกประเทศ (Offshore Account): กลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูงจำนวนมากใช้บริการธนาคารนอกประเทศ (offshore banking service) เพื่อประสิทธิภาพด้านภาษีและเพื่อซ่อนความมั่งคั่งอีกด้วยด้วย (FATF 2023)
  
  
• บริษัทบังหน้า (shell company) และทรัสต์: กลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง มักจัดโครงสร้างความมั่งคั่งของตนผ่านนิติบุคคลหลายแห่ง ยังผลให้การติดตามความเป็นเจ้าของทำได้ยาก (ธนาคารโลก 2023)
  
  
• การลงทุนในอสังหาริมทรัพย์: การเข้าซื้อทรัพย์สินจำนวนมากอาจใช้เป็นวิธีการฟอกเงินที่ผิดกฎหมายได้ (Transparency International 2023)
  
  

กฎระเบียบด้านการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินที่มีผลกระทบต่อ กลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง ในประเทศไทย ได้แก่

1. มาตรการตรวจสอบเพื่อทราบข้อเท็จจริงที่เข้มข้นขึ้น (Enhanced Due Diligence)

สถาบันการเงินในประเทศไทยต้องดำเนินการตรวจสอบเพื่อทราบข้อเท็จจริงที่เข้มข้นขึ้น (EDD) กับ กลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง ซึ่งรวมถึง:

• การตรวจสอบแหล่งที่มาของความมั่งคั่ง (Source of Wealth) และแหล่งที่มาของเงินทุน (Source of Funds) สำหรับธุรกรรมที่มีมูลค่าสูง
• การเฝ้าติดตามกิจกรรมที่น่าสงสัยของลูกค้าที่มีความเสี่ยงสูงอย่างต่อเนื่อง (AMLO 2023)
  
  

2. การรายงานธุรกรรมขนาดใหญ่และธุรกรรมที่มีเหตุอันควรสงสัย

ภายใต้พระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินของประเทศไทย (AMLA)

• จะต้องมีการรายงานธุรกรรมที่มีมูลค่าเกิน 2 ล้านบาท
  
  
• ธุรกรรมใดๆ ที่ถูกระบุว่ามีเหตุอันควรสงสัยจะต้องรายงานต่อสำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินภายใน 7 วัน (Bank of Thailand 2566)
  
  

3. แนวทางของ FATF ด้านการเฝ้าติดตามความมั่งคั่งของประเทศไทยสอดคล้องกับคำแนะนำของ FATF โดยรับประกันว่า

• การบังคับให้เปิดเผยข้อมูลสินทรัพย์ที่ถือโดยชาวต่างชาติ
  
  
• การกำกับดูแลด้านกฎระเบียบเกี่ยวกับการทำธุรกรรมของสินทรัพย์ฟุ่มเฟือย (FATF 2566)
  
  

4. การตรวจสอบติดตามความมั่งคั่งข้ามพรมแดน (Cross-Border Wealth Monitoring)

ประเทศไทยปฏิบัติตามกรอบการแลกเปลี่ยนข้อมูลอัตโนมัติ (Automatic Exchange of Information framework) ขององค์การเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (OECD) ซึ่ง:

• กำหนดให้ธนาคารต่างประเทศต้องรายงานบัญชีนอกประเทศของพลเมืองไทย
  
  
• ป้องกันมิให้เกิดการหลีกเลี่ยงภาษีผ่านการถือครองของต่างชาติที่ไม่ได้เปิดเผยตัวตน (OECD 2023)
  
  

ความท้าทายและภาระการปฏิบัติตามกฎระเบียบสำหรับกลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง

1. การตรวจสอบธนาคารที่เพิ่มมากขึ้น

• กลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง ต้องเผชิญกับข้อกำหนดด้านเอกสารที่เข้มงวดเมื่อเปิดบัญชี
  
  
• โครงสร้างการเป็นเจ้าของที่ซับซ้อนทำให้ต้องมีการตรวจสอบการปฏิบัติตามกฎระเบียบเพิ่มเติม (World Bank 2023)
  
  

2. ต้นทุนด้านการปฏิบัติตามกฎระเบียบ

• ค่าธรรมเนียมการให้คำปรึกษาทางกฎหมายและภาษีสำหรับการปฏิบัติตามกฎระเบียบอาจสูงถึงหลายแสนดอลลาร์ต่อปี
  
  
• การตรวจสอบ (audit) และการยื่นเอกสารต่อหน่วยงานกำกับดูแลบ่อยครั้งทำให้ภาระในการปฏิบัติตามกฎระเบียบเพิ่มขึ้น (IMF 2023)
  
  

3. ความเสี่ยงต่อความเสียหายอันจะมีแก่ชื่อเสียง

• การถูกตั้งข้อกล่าวหาว่าละเมิดกฎหมายด้านการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินอาจส่งผลเสียต่อผลประโยชน์ทางธุรกิจและการลงทุน
  
  
• การดำเนินการด้านกฎระเบียบต่อกลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง อาจดึงดูดความสนใจจากสื่อต่าง ๆ  (Transparency International 2023)
  
  

กรณีศึกษา: การป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินต่อกลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง

1. เรื่องอื้อฉาวกองทุน 1MDB (มาเลเซีย)

• นักธุรกิจชาวมาเลเซียที่ชื่อโจห์ โลว์ ถูกกล่าวหาว่าฟอกเงินหลายพันล้านดอลลาร์ผ่านบัญชีต่างประเทศและการซื้อสินค้าฟุ่มเฟือย (FATF 2023)
  
  

2. การรั่วไหลของเอกสาร Pandora (2021)

• เป็นการเปิดโปงว่านักการเมืองและมหาเศรษฐีใช้โครงสร้างต่างประเทศเพื่อหลีกเลี่ยงภาษีและปกปิดทรัพย์สินอย่างไร (OECD 2023)
  
  

3. คดีฟอกเงินอสังหาริมทรัพย์และทรัพย์สินของไทย

• เจ้าหน้าที่ไทยได้สอบสวนนักลงทุนต่างชาติที่ใช้การซื้ออสังหาริมทรัพย์ฟุ่มเฟือยเพื่อฟอกเงิน (AMLO 2023)
  
  

แนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุดสำหรับกลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูง เพื่อให้แน่ใจว่าปฏิบัติตามมาตรการการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน

1. ทำงานร่วมกับที่ปรึกษาทางการเงินที่ได้รับการควบคุมดูแล – ให้แน่ใจว่ากิจกรรมทางการเงินทั้งหมดดำเนินการผ่านผู้เชี่ยวชาญที่มีใบอนุญาต (Bank of Thailand 2023)

2. รักษาโครงสร้างการเป็นเจ้าของที่โปร่งใส – ใช้โครงสร้างองค์กรที่ถูกต้องตามกฎหมายพร้อมการเปิดเผยข้อมูลการเป็นเจ้าของที่ชัดเจน

3. ปฏิบัติตามมาตรฐานการรายงานระดับโลก – ประกาศบัญชีนอกประเทศและธุรกรรมข้ามพรมแดนเพื่อหลีกเลี่ยงการตรวจสอบตามมาตรการการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (FATF 2023)

4. ใช้เครื่องมือการปฏิบัติตามกฎระเบียบที่ขับเคลื่อนด้วย AI – ในปัจจุบัน กลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูงจำนวนมากใช้ระบบการปฏิบัติตามกฎระเบียบตามมาตรการการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินที่ขับเคลื่อนด้วย AI เพื่อตรวจสอบธุรกรรมต่าง ๆ (OECD 2023)

บทสรุป

กฎระเบียบด้านการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินกำหนดให้มีการควบคุมทางการเงินอย่างเข้มงวดต่อกลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูงเพื่อป้องกันการฟอกเงินและกิจกรรมทางการเงินที่ผิดกฎหมาย กระนั้นก็ดี แม้ว่ากฎระเบียบเหล่านี้จะมีไว้เพื่อปกป้องระบบการเงิน แต่ก็สร้างความท้าทายอย่างมากต่อการปฏิบัติตามกฎระเบียบสำหรับกลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูงที่ถูกต้องตามกฎหมาย ทั้งนี้ สถาบันการเงินของไทยต้องรักษาสมดุลระหว่างการปฏิบัติตามกฎระเบียบกับการรักษาภาคการเงินที่มีการแข่งขัน เมื่อมาตรฐานการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินระดับโลกมีการพัฒนากลุ่มบุคคลผู้มีทรัพย์สินสุทธิสูงและสถาบันการเงินต้องปรับตัวให้เข้ากับการตรวจสอบที่เข้มงวดและกรอบการกำกับดูแลที่เข้มแข็งมากยิ่งขึ้น

บรรณานุกรม

AMLO. Thailand’s AML Compliance Requirements for High-Net-Worth Individuals. 2023.
Bank of Thailand. Regulatory Standards for Wealth Monitoring in Financial Institutions. 2023.
FATF. Guidelines on High-Risk Customers and Enhanced Due Diligence Requirements. 2023.
IMF. The Compliance Burden of AML Regulations on HNWIs. 2023.
OECD. The Global Impact of AML Regulations on High-Net-Worth Individuals. 2023.
Transparency International. Luxury Asset Laundering and Hidden Offshore Wealth. 2023.
World Bank. Financial Institutions and AML Compliance for Wealthy Clients. 2023.
Word Count: 790